David Van Reybrouck schrijft op verzoek van de Stichting CPNB het Boekenweekessay 2016. In het komend jaar dat Nederland en Vlaanderen gezamenlijk gastland zijn op de Boekenbeurs in Frankfurt, richt de Boekenweek zich op onze grote buur Duitsland, onder het motto ‘Was ich noch zu sagen hätte’. Van Reybrouck duikt in het essay in een grotendeels vergeten geschiedenis die Nederland, België en Duitsland jarenlang heeft verbonden. De 81ste Boekenweek vindt plaats van 12 t/m 20 maart. Eerder werd al bekendgemaakt dat Esther Gerritsen het Boekenweekgeschenk schrijft.
David Van Reybrouck (Brugge, 1971) is cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver. Hij debuteerde in 2001 met De plaag (De Bezige Bij) dat veelvuldig werd bekroond en vertaald. Zijn romandebuut Slagschaduw verscheen in 2007. Drie jaar later verscheen het succesvolle Congo. Een geschiedenis, dat wereldwijd vertaald is en bekroond werd met onder meer de Libris Geschiedenisprijs 2010, de AKO Literatuurprijs 2010 en de Prix Médicis 2012.
Was ich noch zu sagen hätte
Duitsland: het land van Bach, Berlijn en van Bratwurst. Van Goethe, Brecht, Schiller en Böll. Van diepgeworteld voetbalsentiment en kuilen aan het strand. En van de Tweede Wereldoorlog. Maar onze grote buur biedt nog zoveel meer onderwerpen om over te praten, te lezen en te schrijven.
Veel prachtige Duitse literatuur betreft de oorlogsjaren, zoals De blikken trommel (Günter Grass), Duitse Les (Siegfried Lenz) en recenter De voorlezer (Bernhard Schlink). En ook in het werk van veel Nederlandse auteurs leeft de oorlog voort: bij Harry Mulisch, W.F. Hermans, Nelleke Noordervliet en recenter bij Jan Brokken en Annejet van der Zijl. Maar de Duitse geschiedenis biedt inspiratie voor meer thema’s. Zo leverden de DDR en die Wende aangrijpende romans op, van onder andere Christa Wolf, Uwe Tellkamp en Eugen Ruge. En over het moderne Duitsland lezen we in romans van Daniel Kehlmann, Juli Zeh, Ferdinand von Shirach en onze eigen Cees Nooteboom en P.F. Thomése. De verhouding tussen Nederlanders en Duitsers intrigeert ook, daarvan getuigen recente boeken als Waarom we ineens van de Duitsers houden van Merlijn Schoonenboom en Nieuw nabuurschap door Jacco Pekelder.