Op 30 oktober vond het tweede deel van het Susan Sontag programma ‘Be Serious!’ plaats in De Balie in Amsterdam.
In het eerste programma op 23 september stond de persoon Susan Sontag zelf centraal. Wie was zij, welke gebeurtenissen hebben haar gevormd, in hoeverre is haar privéleven vervlochten met haar werk?
In dit tweede programma werd de relatie onderzocht tussen kunst en het politiek-economische systeem waarbinnen het fungeert. Aan de hand van uiteenlopende observaties van Sontag werd nagedacht over de samenvattende vraag: “Hoe vrij en onafhankelijk mag en/of moet kunst zijn?”
In het eerste deel van deze avond stond Sontags essay “Fascinating Fascism” (1974) centraal: een betoog waarin ze Leni Riefenstahl’s fotoboek over de Nuba stam – een werk waarin Riefenstahl wilde bewijzen een apolitieke kunstenaar te zijn met ‘gewoon’ een oog voor schoonheid – beschuldigt van hetzelfde fascisme als Riefenstahls propagandistische werk voor de Nazi’s. Aan de hand van dit essay en enkele scenes uit het toneelstuk Leni en Susan van theatergroep Braakland /ZheBilding gingen schrijver en regisseur Stijn Devillé en kunstenaar Ulrike Möntmann in gesprek over de rol van de kunstenaar in een gepolitiseerde samenleving. Is hij/zij verantwoordelijk om ‘boven’ de maatschappij te staan en ‘onafhankelijke’ kunst te maken, los van maatschappelijke tendensen? Of houdt de verantwoordelijkheid van de kunstenaar juist in dat hij/zij geëngageerde kunst moet maken?
In het tweede deel van de avond werd gesproken over het maken van Westerse kunst in een niet-Westerse context aan de hand van Sontag’s essays On Photography (1977) en Regarding the Pain of Others (2002). Wat is de relatie tussen het kunstwerk en de context waarin het werk gemaakt en ervaren wordt? Kunnen en/of moeten we kunst gebruiken om ongelijke machtsrelaties te bekritiseren of is kunst zo erg ingebed in deze machtsstructuren dat het enkel deze ongelijkheid kan bestendigen?
Met o.a. Ulrike Möntmann (beeldend kunstenaar), Stijn Devillé (schrijver en theatermaker), Renzo Martens (documentairemaker, Institute for Human Activities), en Anoek Nuyens (theatermaker en essayist).
Klik hier voor meer informatie over de Susan Sontag Trilogie en de programma’s.